بیماری فتق دیسک کمر یا اصطلاح بیرون زدگی دیسک کمر یکی از شایع ترین بیماری ها در افراد میانسال و سالمند و گاهی اوقات در جوانان و نوجوانان هم دیده میشود.این عارضه در هر ناحیه از ستون فقرات میتواند رخ بدهد.
وظیفه ی دیسک بین مهره ای این میباشد که فشارهایی که به ناحیه ستون مهره ها میآید را جذب خود مینماید،دیسک مهره ای وقتی که فشار می آید این توانایی را دارد که تغییر شکل بدهد و بتواند شدت ضربات را نیز کاهش دهد.
شکل دیسک میان مهره ای در زمانی که زیر فشار نیست به صورت یک کره میباشد اما در زمانی که در بین حد فاصل مهره ها قرار گرفته،به حالت پهن در می آید و مثل شکل تخم مرغ میشود.
شدت و ناحیه ای که دیسک بیرون میزند و علایمی که احساس میکنیم در نوع درمان تاثیر دارد،زمانی که پزشک توسط ام آر آی یا دستگاه سی تی اسکن بیماری بیرون زدگی دیسک کمر یا فتق دیسک را تشخیص میدهد،یک برنامه درمانی برای کنترل و مدیریت علائم بیماری برای آن طراحی میکند.
تشخیص بیرون زدگی دیسک کمر:
هنگام ورود بیمار به مطب پزشک متخصص برای اینکه بفهمد فرد دچار بیماری فتق دیسک کمر شده است یا نه به طور معمول سه مرحله را میگذراند:
- وقتی که پزشک در صورت لزوم سی تی اسکن یا دستگاه ام آر آی را برای عکس برداری از ناحیه ی کمر تجویز مینماید؛فتق دیسک کمر را به آسانی میتوان تشخیص داد.
- ممکن است بیماری ارثی باشد و پزشک نیز از بیمار بخواهد بگوید که چه زمانی احساس درد به وجود آمد و درد در کدام ناحیه اتفاق افتاد.
- معاینه فیزیکی نیز در دستور پزشک قرار دارد،پزشک نحوه اجرا و عملکرد و همچنین میزان قدرتی که در عضلات وجود دارد را مورد بررسی قرار میدهد.
علائم بیرون زدگی دیسک کمر
هنگامی که فرد دچار بیماری فتق دیسک کمر یا بیرون زدگی دیسک کمر میشود،ممکن است علائمی را از خود بروز دهد ولی این نکته را باید توجه داشت که مکان دیسک و شدت میزان بیرون زدگی آن در افراد مختلف فرق میکند؛ممکن است یک بیمار درد در قسمت کمر را احساس نکند ولی بیرون زدگی دیسک را داشته باشد,ممکن است فرد دچار ضعف عضلات و بی حس شدن و… شود،یا ممکن است فردی دیگر حتی تا چهار ماه هم هیچ علامتی نداشته باشد.
اغلب علائمی که به صورت کلی در بیماران فتق دیسک کمر اتفاق میافتد عبارت اند از:
- ممکن است عضلات به صورت تکرار شونده دچار اسپاسم شوند.
- ممکن است بیمار دچار بی اختیاری مدفوع و ادرار شود.
- ممکن است بیمار دچار ضعف بدنی و کم شدن وزن شود.
- فلج اندام های تحتانی.
- ممکن است درد قسمت های زیرین کمر،جلو یا پشت ران و باسن گردد؛این علائم ممکن اسن در حالت های راه رفتن و پیاده روی یا نشستن یا حتی ایستادن نیز تشدید گردد.
- ممکن است بیمار علائمی از جمله بی حسی،درد یا سردی و گرمی در قسمت زانو به پایین احساس نماید.
پیشگیری از بیرون زدگی دیسک
ورزش
ورزش بسیار کمک کننده میباشد.البته ورزش هایی که توسط پزشک متخصص باید برای بیمار طراحی گردند تا بتواند حداکثر استفاده را برای پایداری و کمک به ستون فقرات برد.
حفظ حالت مناسب بدن
هنگامی که فرد با اصول صحیح حالات مناسب بدن در موقعیت های مختلف آشنا باشد،میتواند در هر موقعیتی خود را در وضعیت درستی قرار داده و فشار وارد بر دیسک را نیز کاهش دهد.سعی کنیم همیشه صاف بنشینیم تا مهره ها در موقعیت های درست قرار گرفته باشند؛سعی کنیم هنگام بلند کردن اجسامی که سنگین هستند فشار را بر روی پای خود منقل کنیم و این کار رو اصلا با کمر انجام ندهیم و فشار را بر کمر وارد نکنیم.
وزن طبیعی
اگر انسان بتواند یک لایف استایل مناسب داشته باشد و وزن خود را بتواند کنترل بنماید بسیار کمک کننده میباشد و میتوان از فشار بیشتر بر روی دیسک ها وستون فقرات دوری نمود.
درمان بیرون زدگی دیسک کمر
در بیشتر موارد بیمارانی که دچار فتق یا بیرون زدگی دیسک کمر شده اند اگر بتوانند استراحت مناسب وکافی داشته باشند و زیر نظر مراقبت های ویژه ای که پزشک آن ها را دستور داده قرار بگیرند،بهبود میابند و همچنین بعد از گذراندن تقریبا چند روز تا دو هفته درد به مرور کم تر خواهد شد.
تزریق استروئید اپیدورال
یکی از روش های درمان فتق دیسک کمر استفاده از داروهایی که از خانواده استروئیدها میباشد،که به یک ناحیه ی خاصی از بدن که میان استخوان و کیسه ای به نام محافظ اعصاب نخاعی قرار دارد و سرشار از چربی میباشد تزریق میشود.هدف این روش درمانی این است که بتواند درد را تا حدی نیز کاهش دهد تا بتواند فعالیت های عادی خود را شروع کند و ادامه بدهد.
عمل جراحی
بسیاری از بیماران نیز معمولا بدون عمل جراحی بهبود میابند ولی اگر فتق دیسک چهار الی شش هفته که از زمان درمان بگذرد و فرد بیمار هنوز هم دچار یک درد شدید میباشد که نمیتواند فعالیت های روزانه خود را ادامه بدهد
دراینصورت پزشک معالج عمل جراحی را نیز توصیه میکند که برای عمل جراحی در آغاز آزمایش های تصویر برداری نیز صورت میگیرد تا توسط پزشک تجزیه و تحلیل شود وعوامل مهم دیگری از جمله سن بیمار و… هم در تصمیم گیری پزشک متخصص تاثیرمیگذارد.
استراحت، کل اعصاب و اصلاح حرکات
استراحت بسیار برای بیماران مبتلا به بیرون زدگی دیسک کمر مهم میباشد،البته باشد این نکته را توجه داشت که این افراد از نشستن های طولانی مدت باید پرهیز نمایند و به طور روزانه نیز پیاده روی مطابق تجویز پزشک داشته باشند و از انجام فعالیت های سنگین،خم شدن های ناگهانی و… باید به شدت پرهیز نمایند.همچنین دوری از اظطراب ،مواردی مانند ماساژ یا سرما درمانی و گرما درمانی همه میتواند تاثیر خوبی بگذارد.
دارو درمانی
میتوان از داروهایی مثل استامینوفن یا شل کننده های عضلاتی و… برای کاهش درد و کم شدن التهاب نیز بهره برد.
فیزیوتراپی
فیزیواتراپی هم یکی از بهترین روش های درمانی برای بیماران مبتلا به فتق دیسک کمر میباشد که توسط فیزیوتراپ تمرین های مخصوصی نیز داده میشود تا بیمار بهترین نتیجه را بگیرد.
کلمات کلیدی:
فیزیوتراپی – جراحی فتق دیسک کمر – روش های درمانی فتق دیسک کمر – فیزوتراپی در مشهد – کلینیک فیزیوتراپی در مشهد