ناهنجاریهای ستون فقرات نشان دهنده طیفی از مسائل ساختاری یا عملکردی است که بر شکل، تراز یا حرکت ستون فقرات تأثیر می گذارد. از نقایص مادرزادی گرفته تا فرسودگی مربوط به سن، مشکلات ستون فقرات میلیون‌ها نفر را در سراسر جهان تحت تأثیر قرار می‌دهد و بر کیفیت زندگی و تحرک آنها تأثیر می‌گذارد. ستون فقرات که به عنوان ستون مهره نیز شناخته می شود، شامل یک سری استخوان به نام مهره است که به صورت عمودی روی هم قرار گرفته اند. بین هر مهره دیسکی قرار دارد که بالشتک و انعطاف پذیری ستون فقرات را فراهم می کند. طناب نخاعی از طریق کانال مهره ای می گذرد و پیام ها را بین مغز و بدن منتقل می کند.

ستون فقرات به پنج ناحیه مجزا تقسیم می شود:

• ستون فقرات گردنی: شامل هفت مهره در گردن است.
• ستون فقرات سینه ای: شامل ۱۲ مهره است که به دنده ها متصل هستند.
• ستون فقرات کمری: از پنج مهره بزرگتر در قسمت پایین کمر تشکیل شده است.
• ستون فقرات خاجی: پنج مهره جوش خورده که به لگن متصل می شوند.
• دنبالچه (دنباله): ساختار کوچکی در پایه ستون فقرات که توسط مهره های ذوب شده تشکیل شده است.

این مناطق در مجموع قدرت و انعطاف‌پذیری را فراهم می‌کنند و طیف وسیعی از حرکت را قادر می‌سازند و در عین حال از طناب نخاعی محافظت می‌کنند.

انواع شایع ناهنجاریهای ستون فقرات

ناهنجاریهای ستون فقرات می تواند ناشی از مشکلات رشدی، فرسودگی یا آسیب تروماتیک باشد. ناهنجاری های رایج ستون فقرات شامل اسکولیوز، کیفوز، لوردوز، اسپینا بیفیدا و بیماری های دژنراتیو دیسک است. هر بیماری چالش های منحصر به فردی را ایجاد می کند که اغلب بر وضعیت بدنی، تحرک و کیفیت زندگی تأثیر می گذارد.

اسکولیوز

اسکولیوز یکی از شناخته‌شده‌ترین ناهنجاری‌های ستون فقرات است که شامل انحنای غیرطبیعی ستون فقرات به پهلو، معمولاً به شکل «S» یا «C» است.

علل و عوامل خطر
اکثر موارد اسکولیوز ایدیوپاتیک هستند، به این معنی که علت آن ناشناخته است. با این حال، عوامل ژنتیکی اغلب نقش دارند و این بیماری می تواند به دلیل نقص مادرزادی، اختلالات عصبی عضلانی یا آسیب های ستون فقرات ایجاد شود.

علائم و تشخیص
اسکولیوز اغلب از طریق شانه های ناصاف، تیغه شانه برجسته یا کمر کج تشخیص داده می شود. تشخیص معمولاً شامل معاینات فیزیکی و به دنبال آن آزمایش‌های تصویربرداری مانند اشعه ایکس است که به تعیین شدت منحنی کمک می‌کند. تشخیص زودهنگام امکان گزینه های درمانی موثر را فراهم می کند و از انحنای بیشتر جلوگیری می کند.

کیفوز

کیفوز با انحنای بیش از حد به جلو ستون فقرات قفسه سینه مشخص می شود که اغلب منجر به قوز پشت یا گرد در قسمت بالایی پشت می شود. این می تواند افراد در هر سنی را تحت تاثیر قرار دهد، اگرچه در بین افراد مسن بیشتر شایع است.

علائم و انواع
کیفوز علائمی مانند کمردرد، خستگی و مشکل در تنفس را در موارد شدید ایجاد می کند. می توان آن را به صورت زیر طبقه بندی کرد:

• کیفوز پاسچرال: اغلب در نوجوانان دیده می شود که به دلیل وضعیت نامناسب بدن ایجاد می شود.
• کیفوز شوئرمن: یک ناهنجاری ساختاری که معمولاً در دوران نوجوانی ایجاد می شود.
• کیفوز مادرزادی: ناشی از ناهنجاری های ستون فقرات در طول رشد جنین است.

علل و تشخیص
کیفوز ممکن است ناشی از وضعیت نامناسب، پوکی استخوان، آسیب ستون فقرات یا بدشکلی های مادرزادی باشد. پزشکان اغلب آن را از طریق معاینات فیزیکی و تصویربرداری، مانند اشعه ایکس یا ام آر آی، برای اندازه گیری انحنای ستون فقرات تشخیص می دهند.

لوردوز (Swayback) از دیگر ناهنجاریهای ستون فقرات است

لوردوز، همچنین به عنوان swayback شناخته می شود، شامل انحنای بیش از حد به سمت داخل ستون فقرات کمری است که منجر به قوس شدید کمر می شود.

علل و علائم
لوردوز می تواند به دلیل چاقی، وضعیت بدنی نامناسب یا شرایطی مانند پوکی استخوان یا اسپوندیلولیستزیس ایجاد شود. علائم شامل کمردرد، محدودیت حرکت و انحنای قابل مشاهده است.

تشخیص و درمان
تشخیص شامل معاینات فیزیکی، اشعه ایکس و اسکن MRI است. درمان معمولاً شامل فیزیوتراپی برای تقویت عضلات و بهبود وضعیت بدن است، اما موارد شدید ممکن است به بریس یا جراحی نیاز داشته باشد.

اسپینا بیفیدا

اسپینا بیفیدا یک بیماری مادرزادی است که در آن ستون فقرات در طول رشد جنین به درستی در اطراف نخاع بسته نمی شود و در نتیجه نخاع در معرض دید قرار می گیرد.

انواع اسپینا بیفیدا

Occulta: شکل خفیف، که در آن نخاع و اعصاب به طور کلی تحت تاثیر قرار نمی گیرند.
مننگوسل: کیسه ای از مایع از سوراخی در پشت عبور می کند، اما بر نخاع تأثیر نمی گذارد.
میلومننگوسل: شدیدترین شکل، که در آن بخشی از نخاع و اعصاب از طریق دهانه بیرون زده است.

علل، عوامل خطر، و تشخیص قبل از تولد
علت دقیق اسپینا بیفیدا مشخص نیست، اگرچه کمبود اسید فولیک در دوران بارداری با خطرات بیشتری مرتبط است. آزمایشات قبل از تولد، از جمله سونوگرافی، می تواند به تشخیص اسپینا بیفیدا کمک کند

گزینه های درمانی برای ناهنجاریهای ستون فقرات

درمان ناهنجاری های ستون فقرات به شرایط، شدت و نیازهای فردی بستگی دارد. این اغلب از درمان های محافظه کارانه تا روش های جراحی تهاجمی تر برای موارد پیشرفته را شامل می شود.

روش های درمان محافظه کارانه
فیزیوتراپی: تمریناتی که عضلات مرکزی بدن را تقویت کرده و وضعیت بدن را بهبود می بخشد. معمولاً برای اسکولیوز، کیفوز و سایر دردهای مربوط به ستون فقرات توصیه می شود.
داروها: مسکن ها، داروهای ضد التهابی و شل کننده های عضلانی به مدیریت درد و التهاب در موارد فتق دیسک یا بیماری دژنراتیو دیسک کمک می کنند.
بریسینگ: برای شرایطی مانند اسکولیوز و کیفوز در کودکان و نوجوانان برای جلوگیری از پیشرفت انحنا استفاده می شود.

گزینه های جراحی
فیوژن ستون فقرات: یک روش معمول برای اسپوندیلولیستزیس و اسکولیوز شدید، که در آن دو یا چند مهره برای تثبیت ستون فقرات با هم ترکیب می شوند.
لامینکتومی: برای کاهش فشار در تنگی نخاع با برداشتن قسمت هایی از مهره استفاده می شود.
دیسککتومی: برداشتن قسمتی یا تمام فتق دیسک برای تسکین فشار عصبی.

یک رویکرد درمانی شخصی، متناسب با شرایط و سلامت فرد، نتایج بهتری را تضمین می‌کند و به طور بالقوه عود علائم را کاهش می‌دهد.