سندرم پیریفورمیس وضعیتی است که باعث درد در باسن می‌شود و گاهی اوقات می‌تواند شبیه سیاتیک به پشت ساق پا منتهی شود. زمانی اتفاق می افتد که عضله پیریفورمیس که در عمق باسن قرار دارد، عصب سیاتیک را تحریک یا فشرده می کند. عضله پیریفورمیس یک عضله عمیق و صاف است که در باسن شما قرار دارد. نقش مهمی در حرکت باسن دارد و به چرخش ران شما به سمت بیرون کمک می کند. عصب سیاتیک، طولانی ترین و عریض ترین عصب بدن، نزدیک به عضله پیریفورمیس می‌رود و حتی گاهی مستقیماً از زیر آن عبور می‌کند. این نزدیکی همان چیزی است که زمینه را برای سندرم پیریفورمیس فراهم می کند.
علل سندرم پیریفورمیس
عوامل متعددی وجود دارد که می تواند به سندرم پیریفورمیس کمک کند و منجر به تحریک و التهاب عصب سیاتیک شود:
- استفاده بیش از حد یا کشیدگی عضله: فعالیت هایی که شامل خم شدن مکرر لگن، چرخش بیرونی یا دویدن می شود می تواند عضله پیریفورمیس را تحت فشار قرار دهد. دوندگان، دوچرخه سواران، رقصندگان و ورزشکاران در ورزش هایی مانند فوتبال و تنیس بیشتر مستعد این هستند.
- تروما: افتادن یا ضربه مستقیم به باسن می تواند به عضله پیریفورمیس آسیب برساند.
- ناهماهنگی طول پا: داشتن یک پا کمی بلندتر از دیگری می تواند راه رفتن شما را تغییر دهد و فشار بیشتری بر عضله پیریفورمیس وارد کند.
- بورسیت: التهاب بورسا، یک کیسه پر از مایع در نزدیکی عضله پیریفورمیس، نیز می تواند به سندرم پیریفورمیس کمک کند.
- شرایط ستون فقرات: شرایطی مانند تنگی کانال نخاعی می تواند بر روی اعصابی که عضله پیریفورمیس را عصب دهی می کنند فشار وارد کند و منجر به اختلال در عملکرد شود.
علائم سندرم پیریفورمیس
علامت بارز این سندرم درد در باسن است که اغلب به صورت درد عمیق یا ضربان دار توصیف می شود. این درد گاهی اوقات می تواند به پشت ران منتشر شود و شبیه سیاتیک باشد. علائم دیگر ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- بی حسی یا گزگز در باسن و ساق پا
- مشکل در نشستن طولانی مدت
- دردی که با فعالیت هایی مانند بالا رفتن از پله ها، چمباتمه زدن یا دویدن بدتر می شود
- افزایش درد در شب
توجه به این نکته مهم است که این علائم می تواند ناشی از شرایط دیگر نیز باشد، بنابراین مشورت با یک متخصص فیزیوتراپی برای تشخیص مناسب بسیار مهم است.
هیچ آزمایش قطعی واحدی برای سندرم پیریفورمیس وجود ندارد. تشخیص اغلب به ترکیبی از عوامل بستگی دارد، از جمله:
- سابقه پزشکی: پزشک در مورد علائم، فعالیت‌ها و هرگونه سابقه آسیب‌ها سؤال می‌کند.
- معاینه فیزیکی: پزشک دامنه حرکتی شما را در لگن و ساق پا ارزیابی می کند و حساسیت عضله پیریفورمیس را بررسی می کند. مانورهای خاصی که باعث کشش عضله پیریفورمیس می شود ممکن است برای بازتولید درد شما استفاده شود.
- آزمایشات تصویربرداری: اشعه ایکس و ام آر آی معمولاً برای سندرم پیریفورمیس تشخیصی نیستند اما می توانند به رد سایر شرایط مانند شکستگی یا تومور کمک کنند. تزریق ماده بی حسی در نزدیکی عضله پیریفورمیس و به دنبال آن تسکین درد می تواند یک تست تشخیصی خاص تر باشد.
گزینه های درمانی
خبر خوب این است که سندرم پیریفورمیس اغلب با اقدامات محافظه کارانه قابل درمان است. در اینجا یک مرور کلی از رویکردهای درمانی وجود دارد:
- استراحت: کاهش فعالیت‌هایی که درد را تشدید می‌کنند، باعث کاهش التهاب می‌شود.
- یخ و گرما درمانی: قرار دادن کیسه های یخ روی ناحیه آسیب دیده برای دوره های کوتاه در مرحله حاد می تواند به کاهش التهاب کمک کند. با کاهش درد، گرما درمانی می تواند باعث بهبودی شود.
- داروها: مسکن‌های بدون نسخه مانند ایبوپروفن یا استامینوفن می‌توانند به مدیریت درد و التهاب کمک کنند.
- فیزیوتراپی: فیزیوتراپیست ها می توانند یک برنامه شخصی متشکل از حرکات کششی و تقویتی برای بهبود انعطاف پذیری، تقویت عضلات مرکزی و لگن و بهبود وضعیت بدنی طراحی کنند.
- ماساژ درمانی: ماساژ می تواند به شل شدن عضله پیریفورمیس و بهبود جریان خون در ناحیه کمک کند.
- تزریق: تزریق کورتیکواستروئیدها در نزدیکی عضله پیریفورمیس می‌تواند باعث تسکین درد موضعی شود، اما معمولاً تنها پس از شکست سایر اقدامات استفاده می‌شود.
در موارد نادر، اگر درمان محافظه کارانه نتواند تسکین دهد، ممکن است جراحی در نظر گرفته شود. این معمولا یک گزینه برای افرادی است که درد شدید و مداوم دارند که به طور قابل توجهی بر زندگی روزمره آنها تأثیر می گذارد. جراحی شامل رهاسازی عضله پیریفورمیس برای کاهش فشار روی عصب سیاتیک است.