شانه یخ زده یا فروزن شولدر یک اختلال شایع است که باعث درد، سفتی و از دست دادن دامنه حرکتی طبیعی شانه می شود. ناتوانی ناشی از آن می تواند جدی باشد و در صورت عدم درمان، وضعیت با گذشت زمان بدتر می شود. این بیماری عمدتاً افراد ۴۰ تا ۶۰ ساله را تحت تأثیر قرار می دهد و در خانم ها شایع تر است.

ما به طور کامل نمی دانیم که چه چیزی باعث ایجاد شانه یخ زده می شود، اما احتمالاً یک فرآیند التهابی در آن دخیل است. گاهی اوقات یخ زدگی به این دلیل رخ می دهد که شانه برای مدت طولانی در اثر جراحت، جراحی یا بیماری بی حرکت بوده است. در بسیاری از موارد علت مبهم است. خوشبختانه، این عارضه اغلب حتی بدون درمان خاصی بهبود پیدا می کند.

شانه نسبت به سایر قسمت‌های بدن دامنه حرکتی وسیع‌ تر و متنوع‌ تری دارد. مفصل گلنوهومرال به حرکت شانه به جلو و عقب کمک می کند و به بازو اجازه می دهد تا بچرخد و از بدن به سمت بیرون کشیده شود. یک کپسول انعطاف پذیر پر از روان کننده ای به نام مایع سینوویال از مفصل محافظت می کند و به حرکت نرم آن کمک می کند. کپسول توسط رباط هایی احاطه شده است که استخوان ها را به استخوان ها متصل می کند، تاندون هایی که ماهیچه ها را به استخوان ها می بندند، و کیسه های پر از مایع به نام بورسا که تاندون ها و استخوان ها را در حین حرکت بالشتک می کنند. نوار ماهیچه ها و تاندون هایی که شانه را تثبیت می کند و حرکات آن را کنترل می کند، روتاتور کاف نامیده می شود. این ساختار پیچیده از بافت‌های نرم، انعطاف‌پذیری شگفت‌انگیز شانه را نشان می‌دهد، اما آن را در برابر ضربه و همچنین سایش و پارگی مزمن آسیب‌پذیر می‌کند.

به طور معمول، سر استخوان بازو به آرامی در حفره گلنوئید، فرورفتگی در کتف، حرکت می کند. زمانی که کپسول محافظ مفصل گلنوهومرال منقبض و سفت می شود، شانه منجمد می شود. بافت اسکار (چسبندگی) نیز ممکن است بین کپسول مفصلی و سر استخوان بازو ایجاد شود.

دلایل شانه یخ زده

این فرآیند معمولاً با آسیب (مانند شکستگی) یا التهاب بافت‌های نرم، معمولاً به دلیل آسیب‌های ناشی از استفاده بیش از حد مانند بورسیت یا تاندونیت روتاتور کاف شروع می‌شود. التهاب باعث دردی می شود که با حرکت بدتر می شود و دامنه حرکتی شانه را محدود می کند.

وقتی شانه به این ترتیب بی حرکت می شود، بافت همبند اطراف مفصل گلنوهومرال، ضخیم شده و منقبض می شود و ظرفیت طبیعی خود را برای کشش از دست می دهد. تلاش برای جلوگیری از درد ناشی از حرکت شانه منجر به انقباض بیشتر کپسول می شود. استخوان بازو فضای کمتری برای حرکت دارد و ممکن است مفصل مایع سینوویال روان کننده خود را از دست بدهد. در موارد پیشرفته، نوارهایی از بافت اسکار (چسبندگی) بین کپسول مفصلی و سر استخوان بازو ایجاد می شود.

ایجاد شانه یخ زده ممکن است دو تا نه ماه طول بکشد. اگرچه درد ممکن است به آرامی بهبود یابد، سفتی ادامه می یابد و دامنه حرکت محدود می ماند.

خطر شانه یخ زده زمانی افزایش می‌یابد که پس از تاندونیت یا آسیب، فیزیوتراپی را دریافت نکنید و بیش از چند روز بدون کشش متناوب از بند استفاده کنید. حدود ۱۰ درصد از افراد مبتلا به اختلالات روتاتور کاف دچار یخ زدگی شانه می شوند. بی حرکتی اجباری ناشی از سکته مغزی، بیماری قلبی یا جراحی نیز ممکن است منجر به یخ زدگی شانه شود. سایر شرایطی که خطر یخ زدگی شانه را افزایش می دهد، اختلالات تیروئید و بیماری پارکینسون است.

درمان شانه یخ زده

درمان فروزن شولدر بر تسکین درد و بازگرداندن دامنه حرکتی طبیعی شانه متمرکز است.

پزشک شما ممکن است داروهای ضد التهابی مانند آسپرین، ایبوپروفن (Motrin، Advil) یا ناپروکسن (Aleve، Naprosyn، Anaprox) را توصیه کند.

استفاده از کمپرس یخ که به مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه چندین بار در روز روی شانه قرار می گیرد نیز می تواند به کاهش درد کمک کند.

ممکن است به شما یک تزریق کورتیکواستروئید به مفصل شانه یا بافت های نرم داده شود.

فیزیوتراپی که ابتدا روی تمریناتی که کپسول مفصلی را کشش می دهند و بعداً روی تمرینات تقویتی تمرکز می کند مهم ترین و موثرترین درمان شانه منجمد است که توسط متخصصان ما در مرکز فیزیوتراپی بازتوان توس ارائه می شود.

همانطور که برای کشش کپسول شانه کار می کنید، باید از هر گونه فعالیتی که نیاز به دست زدن، بلند کردن یا هر چیز دیگری که درد شما را تشدید می کند اجتناب کنید. اگر برنامه تمرینات شانه منجمد را با جدیت دنبال کنید، احتمالاً می‌توانید سطح معمول فعالیت خود را از سر بگیرید (بیش از ۹۰٪ افراد با این اقدامات غیرجراحی بهبود می‌یابند). اما بهبودی کامل شانه یخ زده به زمان نیاز دارد – از چند ماه تا دو یا سه سال. 

در صورت عدم بهبودی با روشهای ذکر شده جراحی به عنوان آخرین گزینه درمانی توصیه می شود.

کلمات مرتبط :

فروزن شولدر – فیزیوتراپی شانه در مشهد – مرکز فیزیوتراپی در مشهد – شاک ویو تراپی در مشهد